بین عمل و جزا یک نحو مناسبت و مشابهت است بلکه جزا در طول عمل و فرع بر عمل است و بلکه جزا عین عمل است

بین عمل و جزا یک  نحو مناسبت  و مشابهت  است  بلکه جزا در طول عمل و فرع بر عمل است  و بلکه جزا  عین  عمل است  . قرآن کریم مى فرماید :  جزآء وفاقا  ( 1 ) جزاء موافق اعمال و عقائد است  . وفاق مصدر دوم باب مفاعله از وفق است  و مفاعله بین دو چیز است  یعنى عمل را با جزاء و جزاء را با عمل موافقت  است  . و بین این اصل و فرع ارتباطى عجیب  است .

دستور العمل انسان ساز فقط قرآنست  که منطق وحى است   ان هذا القرآن یهدى للتى هى أقوم  ( 2 ) ما مطابق دستور این کتاب  الهى حرکاتى این سوئى داریم که اعراض اند , اما سر قرآن که صورت  عینیه انسان کامل است چنانکه نوشته آن صورت  کتبیه انسان کامل است  , حقائق نوریه است  که فوق مقوله جوهر و عرض است  , هر چند که عوالم حکایت  از یکدیگر مى کنند و صور کتیبه و عینیه مثال یکدیگرند , صورتى در زیر دارد آنچه در بالاستى . هر کس که به هر اندازه از صورت  عینیه قرآن را دارا است  به همان اندازه صاحب  ولایت  است  , و به همانحد خود را ساخته است  , و به همان مقدار قرآنست  , و به همان قدر انسان است  .

این مقام به دانائى مفاهیم اسماء الهى و آیات  قرآنى نیست

منبع:  کتاب ولایت تکوینی اثر علامه حسن زاده آملی