السلام علیک یا ابا عبدالله الحسین

بَنی آدَم اعضای یکدیگرند که خوبان آن نوکَر حِیدَرند

بَنی آدَم اعضای یکدیگرند

که خوبان آن نوکَر حِیدَرند

 

همان ها که بر"عِشق" نوکَر شدند

زِ حور و پَری و مَلَک برتَرند

 

بُوَد نوکَری بر دَرَش افتِخار

که خاک رَهَش مِیثَم و قَنبَرند

 

مُحِبّان حِیدَر عَلی طینَت اَند

که در آفَرینِش زِ یک گوهَرند

 

چو عُضوی به درد آوَرَد روزِگار

مَدَد گیرد از صاحِب ذوالفَقار

 

عَلی بی بدیل است و مثل عَلی

نَزایَد دِگـر مادَر روزِگار

 

اِهانَت کُنَد گر کَسی بر وَلی

دِگر عُضوها را نَمانَد قَرار

 

تو کَز مِحنَت دیگران بی غَمی

مَزَن لافِ عِشقِ عَلی را دمَی

 

عَلی بوده غَمخوار درماندِگان

عَلی بوده بر زَخمِ دین مَرهَمی

 

اگر یار بیچاره ای "یا عَلی"

و گر غِیر اینَست "نامَحرَمی"

 

تو گر مُنکِر مُرتِضی بوده ای

نَشایَد که نامَت نَهَند آدمی

لا اله الا الله

اهل الله گفتند که هیچ نوع از انواع اذکار و عبادات در ترقی درجات و مقامات معنوی کلمه طیبه "لا اله الا الله" ندارد. از این روی رسول خدا (ص) فرمود: " کل حسنه یعملها الرجل توزن یوم القیامه الا شهاده لا اله الا الله فانها لا توضع فی المیزان و وضعت السماوات و الارضون السبع و ما فیهن کان لا اله الا الله ارجح من ذلک" به پارسی این که: در روز رستاخیز هر کار نیک سنجیده شود جز گواهی دادن به لا اله الا الله که آن را در ترازو ننهند چه اگر در ترازو رود، آسمان ها و زمین های هفتگانه با وی برابری نکنند. کنایه از این که ثواب این کلمه را نهایت نبود و به شمار نیاید و هیچ چیز هم سنگ او نگردد.

در این اوان که بحمدالله با " لا اله الا الله" محشوری ، خوش آن که با دوست، حشر علی الدوام دارد. حبیبا همت بلند دار و از کمال اخلاص:

دوست بگو دوست بگو دوست دوست
تا نگری هر چه بود اوست اوست

حضرت علامه حسن زاده آملی در بسیاری از آثار و بیانات خود آورده اند که امام علی علیه السلام، از همان زمان صدر اسلام و زمان حیات پیغمبر اکرم به لقب "وصی" مشهور و معهود بود

توضیح: حضرت علامه حسن زاده آملی در بسیاری از آثار و بیانات خود آورده اند که امام علی علیه السلام، از همان زمان صدر اسلام و زمان حیات پیغمبر اکرم به لقب "وصی" مشهور و معهود بود و لکن به سبب اخلال بنی امیه که سعی در محو آثار امیرالمومنین داشتند، این لقب و نیز این منصب الهی حضرت امیر، به فراموشی سپرده شد. 

از کتب علامه حسن زاده آملی مطالبی را در این باب جمع آوری نموده ایم که عمده دلایل این مطلب، در کتاب چهارم است و بسیار مغتنم می باشد:

1. کتاب هزار و یک کلمه:
به عنوان تبصره عرض مى‏ شود که چند لحظه پیش از این، امام امیر المؤمنین على (علیه السلام) را به «وصىّ» وصف کرده ‏ام، اکنون محض آگاهى عرض مى‏ شود که امام على (علیه السلام) در صدر اسلام به وصیّ معروف و معهود بود، جز این‏ که بنى امیّه اتفاق کرده بودند که همه آثار امام على (علیه السلام) را محو کنند، حتى لقب‏ وصى‏ را، حتى جهر به بسم الله الرحمن الرحیم را که در نمازهاى جهریه شبانه‏ روزى واجب، و در اخفاتیه آن مستحب است؛

این نه قول من است، قول فخر رازى در تفسیر کبیرش است که در تفسیر سوره فاتحه آن در مسئله فقهى جهر به بسم الله الرحمن الرحیم گوید: 
... فلمّا وصلت الدولة إلى بنی أمیّة بالغوا فی المنع من الجهر سعیا فی ابطال آثار على (علیه السلام). (ج 1، چاپ استانبول، ص 160).(1)

2. قصیده ینبوع الحیاه: 

ألا و علیّ کان یعرف‏ بالوصیّ‏         بأخبارنا الموثوقة المستفیضة
 و أنت ترى بین سنام الصحابة         هو وحده کان بهذى الخصیصة
 علیّ إمام الکلّ بعد نبیّنا         علا الکلّ فی کلّ صفات سنیّة (2)

3. نصوص الحکم بر فصوص الحکم:
در جلد دوم تکلمه منهاج‏ البراعه‏ مقاله اى به عنوان «هدایة و ارشاد» شواهد بسیارى از کبار صحابه و سنام مسلمین با ذکر منابع و ماخذ نقل آورده ام که امیر (المومنین علی) علیه السلام در صدر اسلام به سمت «وصى» معروف و معهود بود، جز این که بنى امیه دست بدست هم دادند تا مردم را اغفال کرده اند و آنان را از آن منصب الهى على فراموشى داده اند. (3)

و اینک متن مقاله حضرت علامه حسن زاده آملی در کتاب مذکور را مطالعه نمایید:

4. تکمله منهاج البراعه:

هدایة و ارشاد: (4)
قد ذکرنا بعضا من الأشعار القدیمة ممّن شهد صفّین مع أمیر المؤمنین علیّ علیه السّلام وصفوه علیه السّلام بانّه وصیّ رسول اللّه صلّى اللّه علیه و آله و عرّفوه بذلک و قائلوها سنام المسلمین من الصحابة و غیرهم و کبارهم فی صدر الاسلام و علیهم تثنّى الخناصر، و کذا نرى کثیرا من الأشعار یجلّ عن الاحصاء المقولة فی وقعة الجمل و غیرها المتضمنة کونه علیه السّلام وصیّ رسول اللّه صلّى اللّه علیه و آله و من نظر فیها بعین الدرایة و الانصاف رأى أن الحقّ ما ذهب الیه الطائفة الحقّة المحقّة إلامامیّة الاثنا عشریة و قاطبة الشیعة فی خلافته و إمامته علیه السّلام لأن هذه الکلمة الصادرة من هؤلاء العظام مع قربهم بزمان رسول اللّه صلّى اللّه علیه و آله بل ادراک کثیر منهم ایّاه ممّا یعتنی بها و یبجّلها من یطلب الحقّ و یبحث عنه و نحن نذکر شر ذمة منها ههنا تذکرة و تنبیها لأولى الدرایة و النهى و نذکر الأشعار و ندع ذکر الوقائع الّتی قیل الشعر فیها ففی کتاب صفّین لنصر بن مزاحم المنقرى و هو من قدماء رجال الحدیث مدحه الفریقان بالتوثیق (ص 12 الطبع الناصرى) 

قال جریر أبیاتا منها:

أتانا کتاب علیّ فلم‏         نردّ الکتاب بأرض العجم‏
رسول الملیک و من بعده‏         خلیفتنا القائم المدّعم‏
علیّا عنیت وصیّ النّبیّ‏         یجالد عنه غوات الأمم‏
له الفضل و السبق و المکرمات‏         و بیت النبوّة لا یهتضم‏

 و فیه (ص 15): و مما قیل على لسان الأشعث:
أتانا الرسول رسول علیّ‏         فسرّ بمقدمه المسلمونا
رسول الوصیّ‏ وصیّ النّبیّ‏         له الفضل و السبق فی المؤمنینا

 ثمّ قال: و مما قیل على لسان الأشعث أیضا:
أتانا الرسول رسول الوصی‏         علیّ المهذب من هاشم‏
رسول الوصیّ وصیّ النبیّ‏         و خیر البریّة من قائم‏
وزیر النبی و ذى صهره‏         و خیر البریة فی العالم‏
و خیر البریّة فی العالم‏         له الفضل و السبق بالصالحات‏

 و فیه (ص 28) کتب جریر إلى شرحبیل أبیاتا منها:
و ما لعلیّ فی ابن عفّان سقطة         بأمر و لا جلب علیه و لا قتل‏
وصیّ رسول اللّه من دون أهله‏         و فارسه الأولى به یضرب المثل‏

 و فی بعض النسخ: و فارسه الحامی به یضرب المثل و فیه (ص 73) قال النجاشی:
رضینا بما یرضى علیّ لنا به‏         و إن کان فیما یأت جدع المناخر
وصیّ رسول اللّه من دون أهله‏         و وارثه بعد العموم الأکابر

 و فیه (ص 204) قال المغیرة بن الحارث بن عبد المطلّب:
و أیقنوا أن من أضحى یخالفکم‏         أضحى شقیا و أضحى نفسه خسرا
فیکم وصیّ رسول اللّه قائدکم‏         و أهله و کتاب اللّه قد نشرا
و لا تخافوا ضلالا لا أبالکم‏         سیحفظ الدین و التقوى لمن صبرا

 و فیه (ص 222) قال الفضل بن عباس:
و قلت له لو بایعوک تبعتهم‏         فهذا علیّ خیر حاف و ناعل‏
وصیّ رسول اللّه من دون أهله‏         و فارسه إن قیل هل من منازل‏

 و فیه (ص 25) قال أمیر المؤمنین علیّ علیه السّلام أبیاتا منها:
یا عجبا لقد سمعت منکرا         کذبا على اللّه یشیب الشعرا
یسترق السمع و یغشى البصرا         ما کان یرضى أحمد لو خبرا
ان یقرنوا وصیّه و الأبترا         شانی الرسول و اللعین الأخزرا

 و فیه (ص 191) قال النضر بن عجلان الأنصارى أبیاتا منها:
کیف التفرق و الوصیّ امامنا         لا کیف إلّا حیرة و تخاذلا
لا تعتبنّ عقولکم لا خیر فی‏         من لم یکن عند البلابل عاقلا
و ذروا معاویة الغویّ و تابعوا         دین الوصیّ لتحمدوه آجلا

و فیه (ص 202) قال عبد الرّحمن بن ذویب الأسلمی ابیاتا منها:
یقودهم الوصیّ الیک حتّى‏         یردّک عن غواتک و ارتیاب‏

 و من الأشعار الّتى تتضمنّ هذه اللفظة و قیل فی حرب الجمل ما قال غلام من بنى ضبّة شاب معلّم من عسکر عایشة، خرج یوم الجمل و هو یقول:
نحن بنو ضبّة أعداء علیّ‏         ذاک الّذی یعرف قدما بالوصیّ‏
و فارس الخیل على عهد النبیّ‏         ما انا عن فضل علىّ بالعمی‏
لکننی انعی بن عفّان التقی‏         انّ الولی طالب ثار الولی‏

 و ما قال حجر بن عدیّ الکندی فی یوم الجمل:
یا ربّنا سلّم لنا علیّا         سلّم لنا المبارک الرضیّا
المؤمن الموحّد النقیّا         لا خطل الرأی و لا غویّا
بل هادیا موفقا مهدیا         و احفظه ربّی و احفظ النّبیّا
فیه فقد کان له ولیّا         ثمّ ارتضاه بعده وصیّا

 و ما قال خزیمة بن ثابت الأنصاری ذو الشهادتین و کان بدریّا فی یوم الجمل یخاطب عائشة من ابیات بعضها:
أعایش خلّی عن علیّ و عیبه‏         بما لیس فیه إنّما انت والده‏
وصیّ رسول اللّه من دون أهله‏         و أنت على ما کان من ذاک شاهده‏

 و ما قال خزیمة أیضا:
لیس بین الأنصار فی حجمة الحرب‏         و بین العداة إلا الطعان‏
و قراع الکماة بالقصب البیض‏         إذا ما تحطم المران‏
فادعها تستجب من الخزرج‏         و الأوس یا على جبان‏
یا وصیّ النّبیّ قد اجلت الحرب‏         الأعادى و سارت الاظعان‏
و استقامت لک الأمور سوى‏         الشام و فی الشام تظهر الإذعان‏
حسبهم ما رأوا و حسبک منا         هکذا نحن حیث کنا و کانوا

 و ما قال عمرو بن اجنحة یوم الجمل خطابا للحسن بن علیّ علیهما السّلام:
حسن الخیر یا شبیه أبیه‏         قمت فینا مقام خیر خطیب‏

 إلى أن قال:
و أبی اللّه أن یقوم بما قام‏         به ابن الوصیّ و ابن النجیب‏
ان شخصا بین النّبیّ لک الخیر         و بین الوصیّ غیر مشوب‏

 و ما قال زجر بن قیس الجعفی فی یوم الجمل:
اضربکم حتّى تقرّوا لعلیّ‏         خیر قریش کلّها بعد النّبیّ‏
من زانه اللّه و سمّاه الوصیّ‏         ان الولیّ حافظ ظهر الولیّ‏
کما الغوىّ تابع أمر الغویّ‏       

 و قال الفضل بن عباس (کما فی تاریخ الطبری ص 449 ج 3 طبع مصر 1357 ه) فی ابیات له:
ألا إنّ خیر النّاس بعد محمّد         وصیّ النّبی المصطفى عند ذى الذکر
و أوّل من صلّی و صنو نبیّه‏         و أوّل من أردى الغوات لدى بدر

 و قال عمّار بن یاسر فی الخطبة الّتى استنفر أهل الکوفة إلى أمیر المؤمنین وصیّ رسول اللّه صلّى اللّه علیه و آله قال فی أبیات له کما نقله الشیخ الأجل المفید فی الجمل ص 117 طبع النجف:
رضینا بقسم اللّه إذ کان قسمنا         علیّا و أبناء الرسول محمّد
أتاکم سلیل المصطفى و وصیّه‏         و أنتم بحمد اللّه عارضه الندى‏

 و ما قال زیاد بن لبید الأنصارى کان من أصحاب علیّ علیه السّلام یوم الجمل من ابیات بعضها:
إنا اناس لا نبالی من عطب‏         و لا نبالی فی الوصیّ من غضب‏

 و ما قال عبد اللّه بن بدلیل بن ورقاء الخزاعی یوم الجمل:
یا قوم للخطة العظمى الّتی حدثت‏         حرب الوصیّ و ما للحرب من آسى‏
الفاصل الحکم بالتقوى إذا ضربت‏         تلک القبائل أخماسا لأسداس‏

 و ما قال عبد اللّه بن أبی سفیان بن الحرب بن عبد المطلب:
و منا علیّ ذاک صاحب خیبر         و صاحب بدر یوم سالت کتائبه‏
وصیّ النّبیّ المصطفى و ابن عمه‏         فمن ذا یدانیه و من ذا یقاربه‏

 و ما قال عبد الرّحمان بن جعیل:
لعمرى لقد بایعتم ذا حفیظة         على الدین معروف العفاف موفقا
علیّا وصیّ المصطفى و ابن عمّه‏         و أوّل من صلّی أخا الدین و التقی‏

 و ما قال أبو الهیثم التیهان و کان بدریا من أبیات بعضها:
ان الوصیّ امامنا و ولینا         برح الخفا و باحث الأسرار

 و ما قال عمر بن حارثة الأنصارى فی محمّد بن الحنفیة یوم الجمل من أبیات بعضها:
سمیّ النّبی و شبه الوصیّ‏         و رایته لونها العندم‏

 و ما قال رجل من الأزد یوم الجمل:
هذا علیّ و هو الوصیّ‏         أخاه یوم النجوة النبیّ‏
و قال هذا بعدى الولیّ‏         وعاه واع و نسی الشقی‏

 و قال آخر:
إنّی أدین بما دان الوصیّ به‏         یوم الخریبة من قتل المحلّینا
و بالّذى دان یوم النهر دنت به‏         و شارکت کفّه کفّی بصفینا
تلک الدماء معا یا ربّ فی عنقی‏         ثمّ اسقنی مثلها آمین آمینا

 و قال أبو الأسود کما فی الاغانی (ص 10 ج 7 طبع ساسی):
احبّ محمّدا حبّا شدیدا         و عبّاسا و حمزة و الوصیّا

 و أتى بکثیر من هذه الأبیات الشارح المعتزلی فی ذیل شرح الخطبة الثانیة من النهج أیضا و نقلها عنه المجلسی الثانی فی المجلد التاسع من بحار الأنوار (ص 364 الطبع الکمپانی). و السیّد عبد الحسین شرف الدین الموسوى فی کتاب المراجعات (المراجعة 108) و کذا نرى کثیرا من الأخبار و الروایات المنقولة من الفریقین انّه علیه السّلام کان یعرف بالوصیّ عند المسلمین فی صدر الاسلام بل صدر منه بعض المعجزات الّذی لا یصدر إلّا من نبیّ أو وصیّ و کفى فی ذلک حدیث الراهب الّذی بلغ فی الشهرة حدّ الشمس فی وسط السماء و أتى به علماء الکلام فی کتبهم الکلامیّة و منهم نصیر الملة و الدّین المحقق الطوسى فی التجرید و ذکره فی الشرح شراح الفریقین کالعلامة الحلّى و شمس الدین محمود بن أحمد الاصبهانى و الفاضل القوشجى و غیرهم و قد أومأنا من قبل فذلکة ذلک الحدیث من القوشجى و لا بأس بذکرها تفصیلا لاشتماله على ضروب من المعجز ظهرت من وصیّ خاتم الأنبیاء فأسلم الراهب فاهتدى هکذا یصنع الحقّ بأهله و أتى به نصر المتقدّم ذکره فی کتاب صفین و المجلسى فی البحار و الشارح المعتزلی فی شرح النهج و الشیخ السدید المقلب بالمفید فی الارشاد و غیرهم مما یطول الکلام بعدّها و احصائها فقال الشیخ المفید:
و من ذلک ما رواه أهل السیر و اشتهر الخبر به فی العامة و الخاصة حتّى نظمه الشعراء و خطب به البلغاء و رواه الفهماء و العلماء من حدیث الراهب بأرض کربلاء و الصخرة و شهرته یغنى عن تکلف ایراد الاسناد له، و ذلک ان الجماعة روت أن أمیر المؤمنین علیه السّلام لما توجّه إلى صفّین لحق أصحابه عطش شدید و نفد ما کان عندهم من الماء فأخذوا یمینا و شمالا یلتمسون الماء فلم یجدوا له أثرا فعدل بهم أمیر المؤمنین علیه السّلام عن الجادّة و سار قلیلا فلاح لهم دیر فی وسط البریّة فسار بهم نحوه حتّى إذا صار فی فنائه أمر من نادى ساکنه بالاطلاع الیه فنادوه فاطلع، فقال له أمیر المؤمنین علیه السّلام: هل قرب قائمک هذا من ماء یتغوث به هؤلاء القوم؟ فقال:
هیهات بینى و بین الماء أکثر من فرسخین و ما بالقرب منّى شی‏ء من الماء و لو لا إننى أوتى بما یکفینی کلّ شهر على التقتیر لتلفت عطشا. فقال أمیر المؤمنین علیه السّلام أسمعتم ما قال الراهب؟ قالوا: نعم، أ فتأمرنا بالمسیر إلى حیث أوما إلیه لعلّنا ندرک الماء و بنا قوّة؟ فقال أمیر المؤمنین علیه السّلام: لا حاجة لکم إلى ذلک و لوّى عنق بغلته نحو القبلة و أشار بهم إلى مکان یقرب من الدیر فقال لهم: اکشفوا الأرض فی هذا المکان فعدل منهم جماعة إلى الموضع فکشفوه بالمساحى فظهرت لهم صخرة عظیمة تلمع، فقالوا: یا أمیر المؤمنین ههنا صخرة لا تعمل فیها المساحى. فقال لهم:
إنّ هذه الصخرة على الماء فان زالت عن موضعها وجدتم الماء فاجتهدوا فی قلعها فاجتمع القوم و راموا تحریکها فلم یجدوا إلى ذلک سبیلا و استصعبت علیهم فلمّا رآهم علیه السّلام قد اجتمعوا و بذلوا الجهد فی قلع الصخرة و استصعب علیهم لوّى رجله عن سرجه حتّى صار على الأرض ثمّ حسر عن ذراعیه و وضع أصابعه تحت جانب الصخرة فحرّکها ثمّ قلعها بیده و دحى بها أذرعا کثیرة فلمّا زالت من مکانها ظهر لهم بیاض الماء فبادروا إلیه فشربوا منه فکان أعذب ماء شربوا منه فی سفرهم و أبرده و أصفاه فقال لهم: تزوّدوا و ارتووا ففعلوا ذلک.
ثمّ جاء علیه السّلام إلى الصخرة فتناولها بیده و وضعها حیث کانت فأمر أن یعفی أثرها بالتراب و الراهب ینظر من فوق دیره فلمّا استوفی علم ما جرى نادى أیّها النّاس أنزلونی أنزلونی فاحتالوا فی إنزاله فوقف بین یدی أمیر المؤمنین علیه السّلام فقال له:
یا هذا أنت نبیّ مرسل؟ قال: لا. قال: فملک مقرب؟ قال: لا قال: فمن أنت: قال:
أنا وصیّ رسول اللّه محمّد بن عبد اللّه خاتم النبیّین صلّى اللّه علیه و آله قال: ابسط یدک اسلم للّه تبارک و تعالى على یدیک فبسط أمیر المؤمنین علیه السّلام یده و قال له: اشهد الشهادتین فقال: أشهد أن لا إله إلا اللّه وحده لا شریک له و أشهد أن محمّدا عبده و رسوله و أشهد أنّک وصیّ رسول اللّه و أحق النّاس بالأمر من بعده، فأخذ أمیر المؤمنین علیه السّلام علیه شرائط الإسلام.
ثمّ قال علیه السّلام له: ما الّذی دعاک الان إلى الاسلام بعد طول مقامک فی هذا الدیر على الخلاف؟ قال: اخبرک یا أمیر المؤمنین إنّ هذا الدیر بنى على طلب قالع هذه الصخرة و مخرج الماء من تحتها و قد مضى عالم قبلی فلم یدرکوا ذلک و قد رزقنیه اللّه عزّ و جلّ إنا نجد فی کتاب من کتبنا و ناثر من علمائنا أن فی هذا الصقع عینا علیها صخرة لا یعرف مکانها إلّا نبیّ أو وصیّ نبیّ و انّه لا بدّ من ولیّ للّه یدعو إلى الحقّ آیته معرفة مکان هذه الصخرة و قدرته على قلعها و إنّی لمّا رأیتک قد فعلت ذلک تحققت ما کنا ننتظره و بلغت الأمنیّة منه فأنا الیوم مسلم على یدیک و مؤمن بحقّک و مولاک فلمّا سمع ذلک أمیر المؤمنین علیه السّلام بکى حتّى اخضلّت لحیته من الدموع و قال: الحمد للّه الّذى لم أکن عنده منسیّا الحمد للّه الّذی کنت فی کتبه‏ مذکورا.
ثمّ دعى علیه السّلام النّاس فقال لهم: اسمعوا ما یقول أخوکم المسلم، فسمعوا مقاله و کثر حمدهم للّه و شکرهم على النعمة الّتی أنعم بها علیهم فی معرفتهم بحقّ أمیر المؤمنین علیه السّلام. ثمّ ساروا و الراهب بین یدیه فی جملة أصحابه حتّى لقی أهل الشام و کان الراهب فی جملة من استشهد معه فتولى علیه السّلام الصلاة علیه و دفنه و أکثر من الاستغفار له و کان إذا ذکره یقول: ذاک مولاى.
ثمّ قال المفید رحمه اللّه تعالى: و فی هذا الخبر ضروب من المعجز أحدها علم الغیب و الثانی القوة الّتی خرق العادة بها و تمیز بخصوصیّتها من الأنام مع ما فیه من ثبوت البشارة به فی کتب اللّه الأولى و ذلک مصداق قوله تعالى‏ ذلِکَ مَثَلُهُمْ فِی التَّوْراةِ وَ مَثَلُهُمْ فِی الْإِنْجِیلِ‏ و فی مثل ذلک یقول السیّد إسماعیل بن محمّد الحمیرى رحمه اللّه فی قصیدته البائیة المذهبّة:
و لقد سرى فیما یسیر بلیلة         بعد العشاء بکربلا فی موکب‏
حتّى أتى متبتّلا فی قائم‏         ألقی قواعده بقاع مجدب‏
یأتیه لیس بحیث یلقی عامرا         غیر الوحوش و غیر أصلع أشیب‏
فدنى فصاح به فأشرف ماثلا         کالنصر فوق شظیة من مرقب‏
هل قرب قائمک الّذى بوّئته‏         ماء یصاب فقال ما من مشرب‏
إلّا بغایة فرسخین و من لنا         بالماء بین نقى و قیّ سبسب‏
فثنى الأعنّة نحو وعث فاجتلى‏         ملساء تلمع کاللجین المذهب‏
قال اقلبوها انکم إن تقلبوا         ترووا و لا تروون إن لم تقلب‏
فاعصوا صبوا فی قلعها فتمنّعت‏         منهم تمنّع صعبة لم ترکب‏
حتّى إذا أعیتهم أهوى لها         کفّا متى ترد المغالب تغلب‏
فکأنها کرة بکفّ خزوّر         عبل الذراع دحى بها فی ملعب‏
فسقاهم من تحتها متسلسلا         عذبا یزید على الألذّ الأعرب‏
حتّى إذا شربوا جمیعا ردّها         و مضى فخلت مکانها لم یقرب‏

و زاد فیها ابن میمونة قوله:
و آیات راهبها سریرة معجز         فیها و آمن بالوصیّ المنجب‏
و مضی شهیدا صادقا فی نصره‏         أکرم به من راهب مترهب‏
أعنی ابن فاطمة الوصیّ و من یقل‏         فی فضله و فعاله لا یکذب‏
رجلا کلا طرفیه من سام و ما         حام له بأب و لا بأب أب‏
من لا یفرّ و لا یرى فی معرک‏         إلّا و صارمه الخضیب المضرب‏

 ثمّ الظاهر من کتاب صفین لنصر أن هذه الروایة الّتی نقلناها من الشیخ المفید قدّس سرّه ملفقّة من روایتین و کذا الظاهر أن إحداهما ما نظمها الحمیرى و الأخرى ما نظمها ابن میمونة، و ذلک لأن نصر بن مزاحم روى أوّلا روایة الراهب و الصّخرة و لم یذکر إن هذا الراهب استشهد معه علیه السّلام بصفّین. ثمّ روى روایة اخرى من راهب آخر فی مکان آخر لم یکن فیه ذکر صخرة و ماء أصلا بل الراهب أتى بکتاب فقرأه عنده علیه السّلام.
و بعض ما ذکرنا من المفید فی ذیل تلک الروایة أتى به نصر فی ذیل هذه الروایة و لا بعد فی تعدد تلک الواقعة لأنه کانت فی نواحی الجزیرة و بلادها الواقعة فی مسیره علیه السّلام دیورة کثیرة و فیها رهبان کما صرّحت و نصّت بذلک الکتب الجغرافیّة القدیمة و منها- کتاب حدود العالم من المشرق إلى المغرب المؤلف فی 372 من الهجرة (ص 91 طبع الطهران 1352 ه) مع أن إحداهما وقعت فی ظهر الکوفة من العراق و الأخرى فی الرقة من بلاد الجزیرة.
و لا بأس بنقل ما فی کتاب نصر (ص 77 الطبع الناصرى) لأن کتاب الراهب یلیق أن یقرأ على ظهر القلب: نصر عبد العزیز بن سباء عن حبیب بن أبی ثابت قال أبو سعید التمیمى المعروف بعقیصا (5): قال: کنا مع علیّ فی مسیره إلى الشام حتّى إذا کنا بظهر الکوفة من جانب هذا السواد قال: عطش الناس و احتاجوا إلى‏ الماء فانطلق بنا علیّ علیه السّلام حتّى أتانا على صخرة ضرس من الأرض کانّها ربضة عنز ثمّ أمرنا فأکفاناها علیه و سار النّاس حتّى إذا مضینا قلیلا، قال علیّ علیه السّلام منکم أحد یعلم مکان هذا الماء الّذى شربتم منه؟ قالوا: نعم یا أمیر المؤمنین فانطلقوا الیه فانطلق منا رجال رکبانا و مشاتا فاقتصصنا الطریق حتّى انتهینا إلى المکان الّذى نرى انّه فیه قال: فطلبناها فلم نقدر على شی‏ء حتّى إذا عیل علینا انطلقنا إلى دیر قریب منّا فسألناهم أین الماء الّذى هو عندکم؟ قالوا: ما قربنا ماء قالوا:
بلى إنا شربنا منه، قالوا: أنتم شربتم منه؟ قلنا نعم. قال: ما بنى هذا الدیر إلّا لذلک الماء و ما استخرجه إلّا نبیّ أو وصیّ نبیّ.
قال نصر: ثمّ مضى أمیر المؤمنین علیه السّلام حتّى نزل بأرض الجزیرة فاستقبله بنو تغلب و النمر بن قاسط بالجزیرة ثمّ سار أمیر المؤمنین علیه السّلام حتّى اتى الرقة و جلّ أهلها عثمانیة- إلى أن قال: قال عمر بن سعد: حدّثنی مسلم الملائى عن حبة عن علیّ علیه السّلام قال: لما نزل على الرّقة بمکان یقال له: بلیخ على جانب الفرات فنزل راهب من صومعة فقال لعلیّ: ان عندنا کتابا توارثناه عن آبائنا کتبه عیسى بن مریم أعرضه علیک؟ قال علیّ علیه السّلام: نعم فما هو؟ قال الراهب:
بسم اللّه الرّحمن الرّحیم الّذى قضى فیما قضى و سطر فیما سطر أنّه باعث فی الأمّیین رسولا منهم یعلّمهم الکتاب و الحکمة و یدلّهم على سبیل اللّه لا فظّ و لا غلیظ و لا صخّاب فی الأسواق و لا یجزى بالسیّئة السیّئة و لکن یعفو و یصفح امّته الحمّادون الّذین یحمدون اللّه فی کلّ نشز و فی کلّ صعود و هبوط تذل ألسنتهم بالتهلیل و التکبیر و ینصره اللّه على کلّ من ناواه فإذا توفاه اللّه اختلفت امّته ثمّ اجتمعت فلبثت بذلک ما شاء اللّه ثمّ اختلفت فیمرّ رجل من امّته بشاطی‏ء هذا الفرات یأمر بالمعروف و ینهى عن المنکر و یقضى بالحقّ و لا یرتشى فی الحکم. الدّنیا أهون علیه من الرماد فی یوم عصفت الریح و الموت أهون علیه من شرب الماء على الظماء یخاف اللّه فی السرّ و ینصح له فی العلانیة و لا یخاف فی اللّه لومة لائم من أدرک ذلک النبیّ من أهل هذه البلاد فامن به کان ثوابه رضوانی و الجنّة و من أدرک ذلک العبد الصالح فلینصره فان القتل معه شهادة.

ثم قال الراهب: فانا مصاحبک غیر مفارقک حتّى یصیبنی ما أصابک، قال حبّة: فبکی علیّ علیه السّلام ثمّ قال: الحمد للّه الّذى لم یجعلنی عنده منسیّا الحمد للّه الّذى ذکرنی فی کتب الأبرار. و مضى الراهب معه و کان فیما ذکروا یتغدّى مع علیّ و یتعشى حتّى اصیب یوم صفّین فلمّا خرج النّاس یدفنون قتلاهم قال علیّ علیه السّلام: اطلبوه فلمّا وجدوه صلّی علیه و دفنه و قال: هذا منّا أهل البیت و استغفر له مرارا.

پی نوشت ها:

1. هزار و یک کلمه، جلد3، کلمه 305، صفحه37، علامه حسن زاده آملی.

2. قصیده «ینبوع الحیاة»،دیوان اشعار علامه حسن زاده آملی، صفحه 448.

3. نصوص الحکم بر فصوص الحکم، صفحه 521، علامه حسن زاده آملی.
4. منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، جلد 16‏، صفحه 19، علامه حسن زاده آملی.

5. کذا فی کتاب صفین لنصر و فی کتاب حدود العالم من المشرق إلى المغرب ضمن عنوان- الکلام فی ناحیة الجزیرة و بلادها- قال: قرقیسا شهر کیست، خرم و با نعمت و همه سواد او دائم سبز باشد، اى هی بلدة صغیرة کثیرة النعمة مخضرة الأرض دائما.

برگرفته از ghasedoon.ir

11

شب قدر از منظر علامه حسن زاده آملی

واى بر آنکه در شب قدر فرشته بر او فرود نیامده با دیو همدم و همنشین گردد.

علامه حسن زاده در انتهای درس شانزدهم کتاب معرفت نفس بیان می دارد: هم اکنون در پی تحصیل کمال بوده باشید تا آتیه ای سعادتمند داشته باشید زیرا که باور کرده اید هر چیز تا به کمال نرسیده است قدر و قیمت ندارد. باید از همسالان و همزادان خود که شب و روز را به بیکاری و ولگردی و هرزگی به سر می برند، سخت دوری گزینید که رهزن شمایند.

این گروه روی سعادت را نخواهند دید چند روزی در مقام خیال به تازگی رنگ و رخسار خود سرگرم و به پوشاک های گوناگون بوقلمونی وطاووسی دل خوشند و به زودی نه آن را دارند نه این را نه کمالی تحصیل کرده اند که بدان دل گرم باشند ، ناچارا باید بعدا تن به گدایی دهند و یا به دزدی و دیگر بیچارگی ها مزاحم اجتماع باشند و زندگی را بگذرانند.

با آنان همنشین نشوید که به شما بگویم نطفه و مربی و اجتماع و معاشر از اصولی اند که در سعادت وشقاوت انسانی دخلی به سزا دارند…..

باید دوستان از روش نابخردان همواره دوری گزینند و بدانند که اکثر بزرگسالان عصر ما به حد بلوغ نرسیده اند و در راه آن نیستند که هر روزشان بهتر از روز پیش باشد.

بیشمار ( و ما یعلم جنود ربک الا هو) دست هم گرفته در کارند تا انسان بسازند و از عالمی تحویل به عالم دیگر دهند و می گوید که مروت نباشد که کفران شود و جبران نشود.

با خلق خدا مهربان باش. از سخنان ناهنجار گرچه به مزاح باشد بر حذر باش. خلاف مگو گرچه به مطایبت باشد. از قسم خوردن هم اگر چه به راست، احتراز کن. چه ایستاده ای دست افتاده گیر و تا می توانی نماز را در اول وقت به جای آر.

با خلق خدا مهربان باش. از سخنان ناهنجار گرچه به مزاح باشد بر حذر باش. خلاف مگو گرچه به مطایبت باشد. از قسم خوردن هم اگر چه به راست، احتراز کن.

 انسان بیدار همواره کشیک نفس می کشد و پاسبان حرم دل است و واردات و صادرات دهان خود را می پاید و دار هستی را کارخانه ای بزرگ می یابد که با عمّال و از عالمی تحویل به عالم دیگر دهند و می گوید که مروت نباشد که کفران شود و جبران نشود.

از امیرالمومنین علی (ع) سوال کردند که وجود چیست؟ فرمود به غیر وجود چیست؟ اما در باب شیوه پسندیده سکوت، حق است که:

هر که را اسرار حق آموختند        مُهر کردند و دهانش دوختند

رسول الله (ص) به قیس ابن عاصم فرمود: “ان مع الدنیا آخره”

از ماه شعبان که میقات شهر الله است، غسل توبه کن و لباس و فا و ولا از دل و جان محرم شو و از صمیم قلب لبیک گو و در خویشتن سفری کن و گرد کعبه عشق طواف کن که دستی از غیب برون آید و کاری بکند.

در روز، مشغله و آمد و شد و اسباب انصراف انسان بسیار زیاد است، بخلاف شب که هنگام آرامش قوله سبحانه:

(انا سنلقی علیک قولا ثقیلا ان ناشئه الیل هی اشد و طئا و اقوم قیلا ان لک فی النهار سبحا طویلا).

لذا اذکار و اوراد و خلوت را در شب تاثیری خاص است که در روز نیست، به خصوص در ثلث آخر لیل.

اهل الله گفتند که هیچ نوع از انواع اذکار و عبادات در ترقی درجات و مقامات معنوی کلمه طیب(لا اله الا الله) ندارد.

از این روی رسول خدا (ص) فرمود: (کل حسنه یعملها الرجل توزن یوم القیامه الا شهاده لا اله الا الله فانها لا توضع فی المیزان و وضعت السماوات و الارضون السبع و ما فیهن کان لا اله الا الله ارجح من ذلک)

یعنی:

در روز رستاخیز هر کار نیک سنجیده شود جز گواهی دادن به لا اله الا الله که آن را در ترازو ننهند چه اگر در ترازو رود، آسمان ها و زمین های هفتگانه با وی برابری نکنند. کنایه از این که ثواب این کلمه را نهایت نبود و به شمار نیاید و هیچ چیز هم سنگ او نگردد.

در این اوان که بحمدالله با ” لا اله الا الله” محشوری ، خوش آن که با دوست، حشر علی الدوام دارد.

لیله قدر و ماه رمضان در الهی نامه علامه حسن زاده آملی

الهى ماه مبارک  را حرام کردم که نه قدر روزه را دانستم و نه قدر قدر را، نه قرآن خواندم و نه سحر داشتم و نه سهر، در لیله الجوائز جز شرمسارى چه مى برم خوشا بحال صائم که  له فرحتان حین یفطر و حین یلقى ربه  بدا به حالم که لى حزنتان، بار آلها آهم جهنم سوز است.

الهى واى بر آنکه در شب  قدر فرشته بر او فرود نیامده با دیو همدم و همنشین گردد.

الهى شکرت  که مجاز را قنطره حقیقت  گردانیدى تا از لیله القدر زمانى زمینى به لیله القدر آسمانى رسیدم . الهى شکرت که در این شب مبارک بلیله القدر رسیدم.

سفارشات علامه در ماه مبارک رمضان

هم اکنون در پی تحصیل کمال بوده باشید تا آتیه ای سعادتمند داشته باشید زیرا که باور کرده اید هر چیز تا به کمال نرسیده است قدر و قیمت ندارد. باید از همسالان و همزادان خود که شب و روز را به بیکاری و ولگردی و هرزگی به سر می برند، سخت دوری گزینید که رهزن شمایند.

این گروه روی سعادت را نخواهند دید چند روزی در مقام خیال به تازگی رنگ و رخسار خود سرگرم و به پوشاک های گوناگون بوقلمونی وطاووسی دل خوشند و به زودی نه آن را دارند نه این را نه کمالی تحصیل کرده اند که بدان دل گرم باشند، ناچارا باید بعدا تن به گدایی دهند و یا به دزدی و دیگر بیچارگی ها مزاحم اجتماع باشند و زندگی را بگذرانند.

با آنان همنشین نشوید که به شما بگویم نطفه و مربی و اجتماع و معاشر از اصولی اند که در سعادت وشقاوت انسانی دخلی بسزا دارند… .

باید دوستانم از روش نابخردان همواره دوری گزینند و بدانند که اکثر بزرگسالان عصر ما به حدبلوغ نرسیده اند و در راه آن نیستند که هر روزشان بهتر از روز پیش باشد.

معرفی کتابخانه شیعه

http://www.shiabooks.net

فایل صوتی بیانات حضرت استاد صمدی آملی نیمه دوم رمضان الکریم 1395

برای دانلود بر روی نوشته کلیک کنید

حسینیه کوثر آمل 

جلسه 1      جلسه2    جلسه3    

مسجد امام رضا(ع) آمل

جلسه 1دریافت     جلسه2     جلسه 3

 

جلسه4

نور الهدی

110