نور الهدی

دانلود کتابهای عرفانی و الهی--إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ یَهْدِی لِلَّتِی هِیَ أَقْوَمُ(سوره ۱۷: الإسراء-آیه 9) (این قرآن به راهی هدایت می‏کند که مستقیم ترین راههاست)

نور الهدی

دانلود کتابهای عرفانی و الهی--إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ یَهْدِی لِلَّتِی هِیَ أَقْوَمُ(سوره ۱۷: الإسراء-آیه 9) (این قرآن به راهی هدایت می‏کند که مستقیم ترین راههاست)

نور الهدی

دانلود کتابهای عرفانی و الهی
إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ یَهْدِی لِلَّتِی هِیَ أَقْوَمُ(سوره ۱۷: الإسراء-آیه 9)
(این قرآن به راهی هدایت می‏کند که مستقیم ترین راههاست)

تبلیغات

Blog.ir بلاگ، رسانه متخصصین و اهل قلم، استفاده آسان از امکانات وبلاگ نویسی حرفه‌ای، در محیطی نوین، امن و پایدار bayanbox.ir صندوق بیان - تجربه‌ای متفاوت در نشر و نگهداری فایل‌ها، ۳ گیگا بایت فضای پیشرفته رایگان Bayan.ir - بیان، پیشرو در فناوری‌های فضای مجازی ایران

طبقه بندی موضوعی

کلمات کلیدی

بایگانی

آخرین مطالب

آخرین نظرات

نویسندگان

پیوندهای روزانه

کلمه 924 از 1001کلمه جلد 7 اثر علامه حسن زاده آملی

این کلمه علیا مقاله‏اى گران‏قدر در مقامات اربعه تجلیه و تخلیه و تحلیه و فناء فى‏اللَّه تعالى‏ که عین بقاء باللَّه است به قلم اعلاى جناب استاد عزیزم جامع معقول و منقول، آیة اللَّه العظمى‏ علّامه جلیل القدر مرحوم حاج میرزا سید ابوالحسن رفیعى قزوینى (رفع اللَّه سبحانه درجاته) مى‏باشد که در کتابخانه این خوشه چین خرمن آن بزرگوار محفوظ است و اینک به نقل آن تبرّک مى‏جویم:

بسم اللَّه الرّحمن الرّحیم‏

بدان که قوّه عملیه در نفس انسانیّه کار فرماى بدن جسمانى است در رسیدن به اوج سعادت و کمال ناچار است که مراتب چهار گانه را که خواهیم شرح داد، به سیر و حرکت معنویه عبور نموده تا از حضیض نقص حیوانیّت به ذروه علیاى انسانیّت نائل و برخوردار شود:

مرتبه أولى که او را تجلیه خوانند آن است که نفس قوا و اعضاى بدن را به مراقبت کامله در تحت انقیاد و اطاعت احکام شرع و نوامیس الهیّه وارد نموده که اطاعت اوامر، و اجتناب از منهیّات شرعیه را به نحو اکمل نماید، تا پاکى صورى و طهارت ظاهریّه در بدن نمایان شود و در نفس هم رفته رفته خوى انقیاد و ملکه تسلیم براى‏ اراده حق متحقّق گردد، و براى حصول این مرتبه علم فقه بر طبق طریقه حقّه جعفریه کافى و به نحو أکمل عهده دار این أمر است.

مرتبه ثانیه که آن را تخلیه نامند آن است که نفس به مضارّ و مفاسد اجتماع و انفرادى اخلاق رذیله و خوى‏هاى پلید آگاهى یابد و به تدبّر در عواقب وخیم آنها در دنیا و عقبا بر طبق دساتیر مقرّره در فنّ علم اخلاق آن صفات ناپسند را از خود دور و محو نماید، همچون کبر و حسد و حرص و شهوت و بد بینى به خلق و خودخواهى و باقى صفات رذیله که در کتب اخلاق ثبت است؛ و این کار در معالجات روحانى و طبّ الهى همچون خوردن مسهلات و داروهاست براى رفع اخلاط فاسده در معالجه جسمانى و طبّ طبیعى.

مرتبه ثالثه که آن را تحلیه نامند آن بود که پس از حصول تخلیه و رفع موانع، خود را به زیور اخلاق نیک و خوى‏هاى پسندیده که در نظام اجتماع و فرد تأثیر بسزا و عمیق دارند آراسته کند و این خود پاکیزگى باطن و طهارت معنویه است که تا این معنا حاصل و متحقّق نشود آدمى در باطن آلوده و نجس خواهد بود، هر چند که ظاهر بدن محکوم به پاکى ظاهرى است. و این کار در طبّ روحى و معالجه نفس مانند خوردن غذا و استعمال دواى مقوّى است که براى تولید نیرو و قوّت در بدن در طبّ جسمانى به کار مى‏برند.

و پس از حصول و تحقّق مراتب سه گانه فوق از برکت صفا و پاکى روح در نهاد آدمى جاذبه محبّت به حضرت حق پیدا گردد، که تولید آن از مجذوب شدن قهرى است به عالم حقیقت، و سرد شدن از عالم مجازى که عرصه ناپایدار ممکنات است، و رفته رفته محبّت شدّت نماید و اشتعال و افروختگى در روح عیان گردد و از خود بى‏خود و بى خبر شود، و این مقام را که مرتبه چهارم از کمال قوّه عملیه است فناء گویند؛ و مقام فناء فى اللَّه سه درجه دارد:

درجه أولاى فناء در افعال است که در نظر عارف سالک جمله مؤثرات و همه مبادى أثر و اسباب و علل از مجرّد و مادّى و قواى طبیعیّه و ارادیّه بیهوده و بى اثر شود و مؤثّرى غیر از حق و نفوذ اراده و قدرت حق در کائنات نبیند و عوامل این عالم را محو و ناچیز در حیطه قدرت نا متناهى إلهى شهود نماید، و در این حال یأس تمام از همه خلق و رجاء تام به حق پیدا شود و حقیقت آیه کریمه: «وَما رَمَیْتَ إِذ رَمَیْتَ وَلکِنَّ اللَّهَ رَمى‏» به عین شهود بدون شائبه پندار و خیال عیان بیند، و لسان حال او مترنّم به مقال ذکر کریم لا حول و لاقوّة إلّاباللَّه گردد، و در این مقام بزرگ‏ترین قدرت‏ها و نیروهاى مقتدرترین سلاطین عالم امکان با قدرت و نیروى پشه ضعیف در نظر حقیقت بین او یکى شود و این درجه را محو گویند.

درجه ثانیه فناء در صفات حق است؛ بیان این مقام آن که انواع مختلفه کائنات که هر یک در حدّ خود تعیّنى و نامى دارند مانند ملک و فلک و انسان و حیوان و اشجار و معادن که در نظر اهل حجاب به صورت کثرت و تعدّد و غیریّت متصوّر و مشهود هستند، در نظر عارف الهى یکى شوند؛ یعنى همه را از عرش أعلاى تجرّد تا مرکز خاک به صورت نگارستانى مشاهده نماید که در تمامت سقف و دیوار آن عکس علم و قدرت و حیات و رحمت و نقش و لطف و مهر و محبّت الهى و عنایت یزدانى به قلم تجلّى نگاشته و پرتو جمال و جلال حق بر آن افتاده است. در این نظر، برّ به بحر و دریاها و خشکى‏ها، افلاک و خاک، عالى و دانى به هم متصل و پیوسته و یکى خواهند بود و همه با یک نغمه و به یک صداى موزون خبر از عظمت عالم ربوبى دهند، و در این مقام به حقیقت توحید و کلمه طیّبه لا إله إلّااللَّه متحقّق شود؛ یعنى همه صفات کمال را منحصر به حق داند و در غیر حق ظلّ و عکس صفات کمال را پندارد و این مقام را طمس خوانند.

درجه ثالثه مقام فناء در ذات است که فناء در أحدیث گویند و در این مقام همگى اسماء و صفات از صفات لطف همچون رحمن و رحیم و رازق و منعم، و صفات قهر

مانند قهّار و منتقم را مستهلک در غیب ذات أحدیت نماید و به جز مشاهده ذات أحدیت هیچ گونه تعیّنى در روح او باقى و منظور نماند، حتى اختلاف مظاهر همچون جبرئیل و عزازیل و موسى و فرعون از چشم حقیقت بین صاحب این مقام مرتفع شود، مهر و خشم حق، بسط و قبض، عطا و منع وى، بهشت و دوزخ براى او یکى گردد، صحّت و مرض، فقر و غنى، عزّت و ذلّت برابر شود، در این مرحله است که شاعر عارف الهى نیک سروده که گفت:

گر وعده دوزخ است و یا خلد غم مدار              بیرون نمى‏برند تو را از دیار دوست‏

و شاید یکى از مراتب استقامت که در صحیفه الهیّه امر بدان فرموده و ممدوح در علم اخلاق و محمود در فنّ عرفان است همین مقام شامخ فناء در ذات است، و این مقام را محق خوانند که به کلّى اغیار از هر جهت محو و نابود گشته توحید صافى و خالص ظهور و تحقق یافته است، در این مرتبه که آخرین منازل و سفر الى اللَّه جلّت عظمته بود به لسان حقیقت گوید: «یا هو یا من لیس إلّاهو» و چون طالب حق به این مقام رسید از هویّت او و هویّت همه ممکنات چیزى نمانده، بلکه در تجلّى حقیقت متلاشى و مضمحلّ شده‏اند «لِمَنِ المُلْکُ الیَوْمَ لِلَّهِ الواحِدِ القَهّارِ».

این بود مقالت آن جناب در تقریر مراتب قواى عملیه نفس که به نقل آن تبرّک جسته‏ایم.


موافقین ۰ مخالفین ۰ ۹۵/۰۵/۰۷
علی کارگر

نظرات  (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی